Turbo Arızaları, Etkileri ve Sebepleri
Turbolar, içten yanmalı motorlarda yanmanın optimize değerlerde olmasını ve motorun performansı arttırmak için kullanılırlar. Bir turbo doğal havalandırmalı motora göre güç çıktısını %15-25 artırabilir. Turbo egzoz gazı tarafından döndürülür, bu nedenle kayış tahrikli süperşarj sistemi gibi motordan güç çekmez. Diğer yandan bir turbo, gaz valfi açılıp egzoz akışı artana kadar ekstra itiş sağlamaz. Böyle olunca dönmeye başlayarak motora daha fazla hava itmeye başlar. Turbolar 200.000 rpm ve hatta daha üstünde dönebilir. Fakat bu hızlara ulaşmaları birkaç saniye alır. Turboların merkez yapısında hava emiş çarkı (kompresör tarafı), Egzoz gazı emiş çarkı (Türbin tarafı) ve bunların bağlı olduğu şaft bulunur (Bknz. Resim 1, 1.1). Turboların yapısı ve fonksiyonuna bağlı olarak motorda çalışması sırasında bir ömrü vardır. Pratikte, turboların zamansız, vaktinden önce arızalanmasına sebebiyet verebilecek çeşitli risk faktörleri vardır. Arıza durumunda başarılı bir tamir ve rektifiye sürecinin ön koşulu, oluşan arızanın kök sebebini bulmaktır. Aksi durumda yeni takılan turboda kısa zamanda uygunsuz çalışmaya ve arıza vermeye başlayabilir. Bu broşürde oluşabilecek bazı problemleri ve olası kök sebeplerini sizlere yardımcı olması açısından açıklayacağız.
- Uygunsuz-Yetersiz Yağlama Şartları:
Yetersiz yağlama turboların arıza vermesine sebebiyet veren en önemli etkenlerdendir. Yağlama şartları bozulduğunda turbolarda arıza meydana gelmesi kaçınılmazdır. Bunun en büyük sebebi yüksek hızlarda çalışmalarıdır.
Etkiler:
Turbonun yatağında oluşacak hasar nedeni ile emiş ve egzoz çarkları turbo yuvasına çarpabilir. Bu etki turbo yuvasında aşınma izleri varsa ve çark da deformasyon varsa anlaşılabilir.
- Turbo mili karışık yağlama durumlarından dolayı uygunsuz dönerse, turbonun emiş basıncı düşer ve motorun performansı azalır.
- Turbo hava emişinin yetersiz olması, egzozdan siyah duman çıkmasını sağlayabilir. Çünkü gönderilen yakıta karşılık yeterli hava yanma odasına gidemeyecektir. Bu da zengin hava-yakıt karışımının bozulduğu anlamına gelir.
Yetersiz yağlama olduğunda, sürtünme kaynaklı oluşan ısı nedeni ile turbo mili ve yatağı arasındaki yüzeyde renk değişimi meydana gelebilir. Eğer oluşan sıcaklık ciddi seviyelere ulaşırsa yatak malzemesi şaft yüzeyine yapışmaya başlayabilir.